Trabzon’un Maçka İlçesi’nde Altındere Köyü sınırları içinde yer alan Sümela Manastırı UNESCO Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’ne giren kültür hazinelerimizden biri. İnanç turizmi açısından Türkiye’nin önemli merkezlerinden biri konumunda olan Sümela Manastırı Hristiyanlar için de bir hac noktasıdır. 2015 yılından itibaren restorasyon için kapılarını kapatan Sümela Manastırı’nın bir bölümü geçtiğimiz yıl yine ziyaretçilere açıldı. 2020 yaz aylarında tamamının açılması bekleniyor. Yani bu yaz Karadeniz’e gidecekler şanslı. Trabzon’da gezilecek yerler listesinde Sümela Manastırı olan turları tercih etmenizi tavsiye ederiz. Trabzon merkeze 47 kilometre uzakta yer alan bu tarihi yapıyı gelin hep birlikte inceleyelim…
Sümela Manastırı’nın tarihçesi
Karadağ eteklerinde kayalıklar üzerine oyularak inşaa edilen Sümela Manastırı vadiden yaklaşık 300 metre yükseklikte yer alıyor. Meryem Ana adına kurulan manastırın adı olan “Sümela” siyah manasına geliyor ve adını Karadağlar’dan alıyor. Sözlü tarih rivayetlerine göre Bizans İmparatoru I.Theodosius zamanında Atina’dan gelen 2 rahip tarafında kurulan manastır, VI. Yüzyılda İmparator Justinianus döneminde revizyondan geçerek genişletilmiş. Manastırın varlığını 13’üncü yüzyıla kadar sürdürdüğü söylenir. Ortaçağ boyunca din adamlarının sürgün yeri olarak kullanılmış, cezalar burada infaz edilirmiş. Karadeniz kıyıları Osmanlı idaresine geçtikten sonra da Sümela Manastırı gücünü korumuş, bazı imtiyazlarını sürdürmüş. 18 ve 19. Yüzyıllarda yenilemeler gören manastırda frekslerle süslü duvarları pek çok ziyaretçinin anlatımına mazhar olmuştur. 1918 Rus işgali sırasında Sümela Manastırı’na el konmuş sonraki yıllarda boşaltılmıştır. Cumhuriyet Türkiyesi’nin ilk yıllarında da manastırla yakından ilgilenilmiştir.
Çok odalı bir dini kompleks!
72 odalı Sümela Manastırı, temel yapı olan kayaların üzerindeki kilise binası, rahip adayı öğrencilerin odaları, şapel, mutfak, misafir bölümleri, keşiş odaları, kütüphane gibi bölümlerden oluşmaktadır. Manastırda sadece erkek keşişler görev yaparlar ve hayatları boyu evlenmezlermiş. Karma manastır alanında ise rahibe ve yaşlı keşişler birlikte yaşarlarmış. Ancak yine de bu manastır bir erkek din adamlarının olduğu manastır olarak görülür. Manastırın ana giriş kapısının yan tarafında muhafız odaları bulunmaktadır. Bugün yıkılmış olsa da Manastıra su getiren çok gözlü bir su kemeri de mevcuttur. Manastırın çeşitli bölümlerinde Türk ve Osmanlı döneminden kalma motifleri de görmek mümkündür. Ayrıca İsa ve Meryem Ana freksleri ve çeşitli tasvirler dikkat çekmektedir.
Restorasyon sırasında yeni keşifler!
Yaklaşık 4 yıl süren yenileme çalışmalarıyla Sümela Manastırı’nda daha önce gün yüzüne çıkmamış gizli geçit, cennet ve cehennem temalı freskler, Çile Odası ve şapale ait gözetleme yeri ortaya çıkartıldı. Sümela Manastırı’nı kış aylarında sabah 08:00 ila 16:00 saatleri arasında yazın ise 09:00 ila 19:00 saat dilimleri arasında ziyaret edebilirsiniz.